OPROWADZANIE KLAS I-II PO WYSTAWIE „KWESTIA KOBIECA 1550-2025” W MUZEUM SZTUKI NOWOCZESNEJ 12.12.25
Wystawa „KWESTIA KOBIECA 1550–2025”, przygotowanej przez kuratorkę i historyczkę sztuki Alison M. Gingeras stanowi szeroką, wielowątkową opowieść o ponad pięciuset latach twórczej obecności kobiet w sztuce. Podróż rozpoczynamy w połowie XVI wieku, by dotrzeć aż do współczesności – i przekonać się, że mit o nieobecności artystek w historii sztuki nigdy nie był prawdziwy, lecz został utrwalony przez systemowe wykluczenia, hierarchie i ograniczenia dostępu do instytucji artystycznych.
Wystawa została podzielona na dziewięć części, które układają się w rodzaj wizualnej narracji o kobiecej podmiotowości, jej zanikaniu i powrocie, o walce o uznanie i o nieustannym poszerzaniu pola wolności. Zgromadzono tu blisko 200 prac – od renesansowych i barokowych obrazów, przez dzieła artystek XIX wieku, aż po najnowsze realizacje sztuki współczesnej. Dzięki temu możemy zobaczyć, jak twórczość kobiet tworzy wielowiekową, konsekwentną historię samostanowienia.
Część I – Początki kobiecej obecności w sztuce (1550-1700)
W pierwszej sali przenosimy się do epoki renesansu i baroku, czasu, w którym kobiety nie miały formalnego dostępu do akademii ani możliwości studiowania aktu. Mimo to działały – często w warsztatach rodzinnych lub na dworach – i tworzyły dzieła o niezwykłej sile. Tu zobaczymy przykłady malarstwa portretowego i religijnego, w którym kobiece spojrzenie dyskretnie, lecz wyraziście przełamuje konwencje swoich czasów.
Część II – Artystki wobec ograniczeń epoki nowoczesnej (XVIII-XIX wiek)
W kolejnej przestrzeni wystawy poznajemy twórczość artystek, które przełamywały bariery narzucone przez akademizm. Zwracamy uwagę na narastającą samoświadomość kobiet-artystek, które zaczynają walczyć o własny profesjonalizm: udowadniają, że nie są „amatorskim wyjątkiem”, lecz integralną częścią świata sztuki.
Część III – Modernistki i narodziny artystycznej emancypacji
Przechodząc dalej, wchodzimy w wiek XX – epokę modernizmu. Tutaj pojawia się bunt wobec tradycji, eksperymenty formalne i rosnąca przestrzeń wolności. Zobaczymy prace artystek, które podważały role płciowe, redefiniowały pojęcie twórczości i podejmowały temat cielesności, pracy czy relacji społecznych.
Część IV/VI – Perspektywa feministyczna i odzyskiwanie historii
Centralna część wystawy skupia się na drugiej fali feminizmu oraz na działaniach artystek lat 60., 70. i 80. To tu sztuka staje się narzędziem emancypacji, a jednocześnie krytycznym komentarzem wobec struktur władzy. Widzimy performanse, działania z ciałem, prace konceptualne oraz media, które artystki wykorzystują do dokumentowania codzienności i budowania nowych narracji o kobiecej tożsamości.
Część VII/VIII – Współczesność i wielogłos
W kolejnych salach znajdziemy prace artystek XXI wieku, które czerpią z historii swoich poprzedniczek, ale też definiują współczesne problemy: migrację, pracę opiekuńczą, przemoc strukturalną, seksualność czy kwestie równościowe. Ta część ekspozycji ukazuje, że kobiece doświadczenie nie jest jednolite – jest różnorodne, wielogłosowe i globalne.
Część IX – Przyszłość pisana przez artystki
Ostatnia część wystawy nie tyle podsumowuje, co otwiera przyszłość. To przestrzeń pokazująca, że historia sztuki nie jest zamkniętym kanonem, lecz żywą, płynną opowieścią. Współczesne artystki – poprzez malarstwo, rzeźbę, wideo, działania intermedialne – proponują nowe języki i nowe sposoby opowiadania o świecie.
Wystawa „KWESTIA KOBIECA 1550-2025” jest zaproszeniem do spojrzenia na historię sztuki z innej perspektywy – nie jako opowieść o braku, lecz o ciągłości, determinacji i niezwykłej twórczej sile kobiet. Zgromadzone tu prace pokazują, że kobiety nie tylko uczestniczyły w procesach artystycznych, lecz od wieków aktywnie je współtworzyły.
